چند سال قبل، اگر می خواستیم از تبلیغات در فضای مجازی بگوییم، باید ابتدا به اهمیت و ضرورت و آینده آن می پرداختیم، اما امروز با تغییر شرایط و ضریب نفوذ بالای اینترنت و گوشی های هوشمند، هر کسب و کاری برای ترویج و اطلاع رسانی خدمات و محصولات خود، ناگریز است از توجه به فضای مجازی برای مارکتینگ و تبلیغات و روابط عمومی و برندینگ خود. بی گمان نسل های دهه هفتاد و هشتاد و نود که آینده مهم مخاطبین هر کسب و کاری را تشکیل می دهند، افرادی هستند که همراه با کامپیوتر و اینترنت بزرگ شده اند و اهمیت زیادی برای فضای مجازی قائل هستند. اینها افرادی هستند که در این فضا، بزرگ شده اند، بازی کرده اند، درس خوانده اند، مدرسه رفته اند، تحقیق کرده اند، کتاب خوانده اند، دوست پیدا کرده اند، خرید کرده اند، فروش داشته اند، سوار تاکسی شده اند، فیلم دیده اند، تفریح کرده اند، کار پیدا کرده اند ودر یک کلام، در این فضا زندگی کرده اند! اینها نسل گوگل، فیس بوک، دیجی کالا، دیوار، یوتیوب، اسنپ، کلش آف کلنز، تخفیفان،فیدیبو، اینستاگرام، کلاب هاوس و… هستند که گریزی از اینترنت و فضای مجازی و تکنولوژی های جدید ندارند.
همان طورکه عرصه زیست، فعالیت های فرهنگی و اجتماعی و کسب و کار ما در طول ۲۰ سال گذشته متفاوت شده، به نظر می رسد عرصه تبلیغات و روابط عمومی هم به سرعت در حال تغییر است، اگر روزی کارت ویزیت برای هر کسب و کاری لازم بود، اگر کاتالوگ و بروشور مکتوب، الزامی بود، اگر در هر شهر و استانی ده ها آگهی نامه های مکتوب توزیع می شد، اگر فکس و پست و پیامک به عنوان الزامات تبلیغاتی شناخته می شد، اگر کتاب های زرد و اول در هر شهر و استانی چاپ می شد، اگر تبلیغات در روزنامه ها و مجلات مهم بود، اگر تبلیغات محیطی به عنوان مهم ترین عرصه تبلیغات شناخته می شد، اگر تبلیغات تلویزیونی به عنوان اثرگذارترین رسانه تبلیغاتی مطرح بود و… اما امروز دنیای تبلیغات هم به تبع دنیای کسب و کار، تغییر کرده است… امروز بیش از پیش خلاقیت مهم است و بیش از پیش تعامل های دوطرفه با مخاطب و بیش از پیش مولتی مدیا و استفاده از ابزارهای چندرسانه ای؛ حال سوال اینجاست اینها در کجا وجود دارد؟ و چه ابزاری هم مخاطب بسیاری دارد و هم می تواند خلاقیت و سرعت و تعامل و مولتی مدیا را با هم ترکیب کند؟ بی گمان فضای مجازی و عرصه دیجیتال!
من بر این گمانم که رسانه ها و فازهای دیگر تبلیغاتی در سال های آینده، حذف و بلااثر نخواهد شد، اما کمرنگ و کم اثر خواهد شد. حتما در آینده نیز هر کمپین تبلیغاتی نیاز دارد که از تبلیغات محیطی و رسانه ای و مکتوب بهره گیری کند، اما هر روز بیش از دیروز ما با اهمیت و کارکرد و اثرگذاری بیشتر فضای مجازی مواجه خواهیم بود و بدون توجه به این رسانه مهم و فراگیر، ما خودمان از نفوذ و ظرفیت آن غافل شده ایم.
بر این اساس به نظر می رسد عرصه تبلیغات در سالهای پیش رو دارای ویژگی ها و شاخصه هایی باشد که جهت موفقیت بیشتر در آن زمینه نباید از آنها غافل ماند. اما اگر شما بخواهید که در عرصه فضای مجازی و آینده تبلیغات موفق شوید، توجه به چند نکته ذیل، کاربردی و مفید به نظر می رسد :
۱ – خلاقیت و تولید محتوای جدید و یونیک و خاص در فضای دیجیتال بسیار مهم است. کپی برداری و مطالب تکراری و قدیمی، شما را در این عرصه کمک نخواهد کرد و البته به شما ضربه خواهد زد!
۲ – تعامل دوطرفه در عرصه دیجیتال و تبلیغات فضای مجازی خیلی مهم است؛ شما مثل قبل یک طرفه و از بالا به پایین شعار نمی دهید، بلکه باید حرف بزنید و حرف بشنوید، باید بازخورد بگیرید و با مخاطب، رفیق باشید!
۳ – تبلیغات در این فضا چند رسانه ای و مولتی مدیا است و از متن، صدا، تصویر، فیلم و… می توان در آن استفاده کرد؛ پس نباید از آنها غافل شوید و فقط به یک ویژگی توجه کنید.
۴ – می توان روی مخاطبِ هر منطقه بر اساس فرهنگ و ویژگی های دموگرافیک آن، تبلیغات کرد؛ پس بدانید که برای کجا و چه جنس و سن و قشری تبلیغ می کنید و هدفگذاری تان در تبلیغات از قبل تعیین شده باشد.
۵ – بین تبلیغات و روابط عمومی تفکیک قائل شوید. شما در فضای مجازی و سایت و پیج و کانال خود، از یک سو باید تولید محتوا داشته باشید و مخاطب را درگیر کنید و از سوی دیگر گاهی لازم است در پیج ها و کانال های دیگر، تبلیغات کنید؛ اینها را از هم تفکیک کنید.
۶ – شرایط و ابعاد و اصول فضای مجازی را بشناسید. با چه رنگ بندی، چه پیام هایی، چه شعارهایی، چه لحنی، در کجا، چه زمانی و چه ساعتی باید تبلیغ کرد؟ همه اینها اصول و قواعدی دارد که اگر به آنها پایبند نباشید، به جای تبلیغات، طبلیقات خواهید کرد!
۷ – نگهداری اعضا مهمتر از جذب عضو جدید است، خودتان را جای آنها بگذارید. باشگاه مشتریان تشکیل دهید، مخاطب و نیازها و دغدغه هایش را بشناسید و به او توجه کنید و بدانید که نسل جدید، نیازهای جدید دارد!
۸-گرچه نظم و دیسیپلین در هر امری خصوصا تبلیغات و روابط عمومی، لازم است و در مورد فضای مجازی نیز مهم و کاربردی است، اما خود را چارچوب های سخت و ساختارهای از پیش تعیین شده و نظم و دیسیپلین بی مورد، محصور نکنید. بدانید که نسل جدید و فضای جدید و عرصه دیجیتال تا حد زیادی فانتزی و نظم گریز است!
۹- به یک رسانه در فضای مجازی اکتفا نکنید؛ از آنجا که ما در ایران با شرایط و مختصات خاص آن زندگی می کنیم و احتمال فیلتر و محدودیت در زمینه های مختلف وجود دارد، از قبل در شبکه های اجتماعی مختلف عضو باشید و به یک رسانه برای تولید و عرضه محتوا اکتفا نکنید.
۱۰ – یک قابلیت فضای مجازی، امکان فروش مجازی است… در دنیای آینده حتما در کنار تبلیغات، فروش مجازی و آنلاین را هم مدنظر قرار دهید؛ حتما پروسه و جریان فروش را محدود به مراجعه حضوری نکنید و اگر در حین تبلیغات و تولید محتوا، مشتری جذب شد، کار را تمام کنید و فروش را محقق کنید.
بی شک، دنیای آینده، دنیای دیجیتال و عرصه فضای مجازی است، تبلیغات نیز کم کم در همین راستا پیشرفت خواهد کرد و آنهایی می توانند به بازار دست پیدا کنند و بازارسازی و بازاریابی کنند که در این زمینه نیز پیشرو بوده و سازوکار تبلیغات در عرصه دیجیتال را بدانند.
سید علی ناظم زاده
منتشرشده در پایگاه خبری سپهر اقتصاد
آینده تبلیغات در فضای مجازی چگونه است؟