امروزه انتخابات به یک کارزار کاملا حرفه‌ای تبدیل شده است. در این کارزار، پول زیاد یا سرمایه اجتماعی و انسانی ضرورتا به موفقیت منجر نمی‌شود؛ بلکه حرفه ای عمل کردن در مدیریت انتخابات و برنامه ریزی هدفمند و موثر، ضامن پیروزی است. احزاب، گروه ها و افرادی که قصد دارند در انتخابات شرکت کنند یا احزاب و افرادی که می خواهند پیروزی قبلی خودشان را حفظ کنند و آن را توسعه دهند، لازم است که به انتخابات  به مثابه یک صنعت کاملا پیشرفته و تخصصی نگاه کنند.

نگاه تخصصی و حرفه ای به انتخابات، مستلزم تعریف گام به گام شروع حرکت تا رسیدن نقطه مطلوب و همچنین استفاده از  رویکردهای تخصصی و  بهره گیری از نیروهایی حرفه‌ای و به­ کارگیری فناوری­های انتخاباتی و در یک کلام بهره گیری از کمپین های انتخاباتی تبلیغاتی است.

“برنامه‌ریزی انتخابات” شاه کلید پیروزی در رقابت‌های انتخاباتی است و فناوری‌های انتخاباتی در خدمت انجام موثر این برنامه‌ریزی است.

در این میان کمپین تبلیغاتی انتخاباتی از موثر ترین و کاربردی ترین شیوه هایی است که در سطح جهانی به رسمیت شناخته شده و آنان که توانسته اند در عرصه کمپین، بهتر عمل کنند، در نتیجه ی انتخابات نیز موفق تر بوده اند.

کمپین تبلیغاتی، برنامه ریزی هدفمند و بسیج امکانات برای دستیابی به هدفی مشخص است. در تبلیغات انتخاباتی، استفاده از کمپین تبلیغاتی کمک می کند که با کمترین اشتباه و با بیشترین بهره وری، هم بتوانیم امکانات و منابع موجود را استفاده نماییم، هم بیشترین اثرگذاری روی مخاطب را داشته باشیم و هم با بهره گیری از علوم تبلیغات، بازاریابی، جامعه شناسی و روانشناسی به صورت علمی و تخصصی، تبلیغ و اطلاع رسانی و برنامه تبلیغاتی را پیش ببریم.

در نگاه ما، کمپین انتخاباتی باید ۷ مرحله مهم را پشت سر بگذارد تا موفق باشد، با هم به طور اجمالی و خلاصه این ۷ مرحله را مرور می کنیم:

 

۱ – مطالعات کاربردی و تحلیل وضعیت

در مرحله اول، لازم است که مطالعات کاربردی و بنیادین درباره کاندیدا یا لیست انتخاباتی صورت پذیرد و تحلیلی از وضعیت و موقعیت فعلی و رقبا و شیوه عملکرد کمپین تبلیغاتی ارائه شود. در این مرحله اقدامات ذیل صورت می پذیرد:

·        بررسی نقاط قوت نامزد جهت نشر و گسترش
·        بررسی نقاط ضعف نامزد جهت ارائه پاسخ
·        بررسی فرصت های بیرونی جهت بهره گیری
·        بررسی تهدیدهای بیرونی جهت تبدیل به فرصت
·        عارضه یابی و آسیب شناسی احتمالی از وضعیت و احتمال حرکات رقبا
·        ایجاد اتاق فکر
·        شناسایی و تعیین مخاطبان هدف
·        بررسی عوامل موثر در تصمیم رای دهندگان
·        مطالعه درباره بازاریابی سیاسی نامزدهای انتخاباتی موفق شده در دنیا

 

۲ – تدوین استراتژی کمیپن انتخاباتی

در این مرحله اهداف اصلی کمپین تبلیغاتی انتخاباتی مورد بررسی قرار می گیرد. باید درباره رای دهندگان و مخاطبین اصلی به این نتیجه برسیم که ارزشها، اهداف، سابقه و محدودیت های آنها چه می باشد تا بر اساس این موضوعات هدف گیری و استراتژی کمپین را ایجاد نماییم.

در استراتژی کمپین چند موضوع مورد بررسی قرار می گیرد:

  • اهداف کمپین و حرکات اطلاع رسانی و تبلیغاتی
  • شناسایی مخاطب و بخش بندی آنها از لحاظ ذهنی و فکری، فرهنگی و اجتماعی، فردی و روانشناختی، و موقعیتی و جغرافیایی
  • جمع آوری اطلاعات آماری ،جمعیت، لهجه ها، قومیت ها، میزان باسواد و بی سواد، سطح سواد، جنسیت ها، شهرنشین و روستا نشین و… با استفاده از اطلاعات به روز مرکز آمار ایران و تحلیل کامل آنها
  • جایگاه و موقعیتی که می خواهیم کاندیدا یا لیست نامزدان به آن دست پیدا کنند.
  • توجه به اصول اخلاقی و قوانین انتخابات و ممنوعیت ها و محدودیتها که اولا اقدامی انجام نشود که بعدا با آن ممانعت گردد و ثانیا کاندیدا به بی قانونی و تخلف متهم نگردد!
  • زمان بندی اجرای کمپین تبلیغاتی: از چه زمانی آغاز شود، در چه زمانی اوج بگیرد و در چه زمانی به پایان برسد و اگر انتخابات به مرحله دوم رفت، چه برنامه ای اجرا گردد؟
  • توجه به تقویم و مناسبتها و تعطیلات و سالگردها و مراسم ها، و انجام اقدامات و حرکت های تبلیغاتی و انتخاباتی متناسب با موقعیت زمانی.
  • تست های اولیه: در هر مورد پیام یا پوستر یا حرکت تبلیغاتی، تست و آزمایش اولیه انجام می شود و بعد از ارزیابی اولیه، نهایی شده و منتشر می شود.

 

۳ – ایجاد پیام و جذابیت تبلیغاتی و ارتباطی

در این مرحله از کمپین تبلیغاتی، استراتژی های ارتباطی و ابزار تبلیغاتی مناسب ایجاد یا انتخاب می شوند که شامل موارد ذیل است:

  • انتخاب شعار مناسب تبلیغاتی
  • انتخاب رنگ مناسب
  • ایجاد تمایز در تبلیغات و عدم تقلید و برنامه های تکراری
  • الگو برداری و Benchmarking از نمونه های موفق داخلی و خارجی
  • استفاده از جاذبه های تبلیغاتی مناسب و بجا مثل جذابیت منطقی، احساسی، عاطفی، اخلاقی و هیجانی در پیام ها
  • استفاده از خلاقیت در پیام ها و سادگی، قابل درک بودن، خلاقانه و جدید و بدیع بودن آنها.

 

۴ استفاده از ابزار مناسب و پشتیبانی لازم

برای فعالیت هر چه بهتر نامزد انتخاباتی ابزار و پشتیبانی لازم به شکل ذیل نیز صورت می پذیرد:

  • آماده سازی و تدوین و یا ویرایش متون سخنرانی در مجامع عمومی
  • جمع آوری اطلاعات آماری مربوط به جمعیت و قومیت ها و خط مشی های منطقه
  • برنامه ریزی برای جمع آوری کمک های مالی و معنوی
  • راه اندازی ستاد تبلیغاتی و بخش مختلف آن مثل ستاد جوانان – ستاد بانوان – ستاد فرهنگیان و…و سیستماتیک کردن فضای ستاد و ایجاد چارت سازمانی در ستاد انتخاباتی
  • ارتباط با افراد موثر مثل ورزشکاران، هنرمندان، روحانیون، بازیگران و افراد سرشناس و دعوت آنها به ستاد تبلیغاتی و یا اعلامیه حمایت آنان

 

۵ – انتخاب رسانه مناسب

یکی از مهم ترین بخش های کمپین تبلیغاتی انتخاب و بهره گیری از رسانه های متناسب با اهداف کمپین و اثرگذار روی مخاطب می باشد. در این مرحله لازم است رسانه های مناسب انتخاب و استفاده شوند.

چند نکته مهم در این بخش وجود دارد:

  • انتخاب رسانه های اصلی
  • انتخاب رسانه های پشتیبان
  • میزان و حجم استفاده از هر رسانه
  • فاصله زمانی بهره گیری از رسانه ها

که این موارد در اتاق فکر مشاوران مورد بررسی دقیق قرار می گیرد.

از جمله رسانه هایی که بنا بر اهداف و استراتژی کمپین می توانند انتخاب شوند موارد ذیل است:

·        رسانه های محیطی مثل بیلبورد و بنر سطح شهر
·        رسانه های مکتوب مثل بروشور – پوستر – تبلیغات در مجلات و روزنامه ها و…
·        شبکه های اجتماعی مثل واتس اپ – وایبر – تلگرام – لاین – اینستراگرام – فیس بوک
·        رسانه های مجازی و حضور در اینترنت و تبلیغات در سایت های اینترنتی
·        استفاده از پیامک تبلیغاتی و تبلیغات پستی و ایمیل مارکتینگ
·        راه اندازی شبکه تلویزیونی و رادیویی مجازی
·        برنامه های روابط عمومی و حضور در جلسات و همایشها و درج اخبار در خبرگزاری ها و روزنامه ها
·        تبلیغات حضوری و مستقیم و استفاده از تکنیک های پارتیزانی، ویروسی و دهان به دهان
·        استفاده از ابزارهاي تبليغاتي مناسب با امکان به اشتراک گذاشتن آسان و اطلاعات سودمند که اتخاذ تصميمات آگاهانه را فراهم مي­کند.
·        استفاده از چهره های مشهور

 

۶ – اجرای کمیپین انتخاباتی

بعد از انجام تمامی مطالعات فوق الذکر، تدوین استراتژی و اهداف کمپین، شناخت مخاطبین هدف، بررسی وضعیت رقبا، انتخاب پیام های مناسب و رسانه های متناسب، کمپین تبلیغاتی انتخاباتی با برنامه زمان بندی مشخص با نظارت مشاوران و اتاق فکر کمپین، اجرایی می گردد.

چند نکته مهم در این زمینه قابل ذکر است:

·        سیال و شناور بودن کمپین با توجه به وضعیت رقبا و مقررات و محدودیت های احتمالی
·        نظرسنجی دائمی و نظارت کامل بر اجرای کمپین
·        دقت و ریز بینی دقیق که اجرای تبلیغات با مشکلات و نویزهای مختلف مواجه نگردد.
·        استفاده تا حدممکن از نیروهای مردمی و علاقمند جهت اجرا و توسعه و ترویج برنامه های کمپین
·        نیاز به برنامه ریزی قبلی برای انتخاب رسانه ها و رزرو و قرارداد قبلی با آنها
·        نیاز به زمان کافی جهت قرارداد و عدم پرداخت مبالغ و هزینه های هنگفت به علت شرایط فورس ماژور
·        اجرای کلیه پروسه کمپین با حضور خود نامزدها یا نماینده آنها در اتاق فکر کمپین

 

۷ – ایجاد برند شخصی نامزد انتخاباتی

برند نامزد انتخاباتی، طبق تعریف عبارت است از همه عناصر و ویژگی‌هایی که موجبات متمایزشدن آن نامزد را در ذهن مخاطبان از نامزدهای دیگر فراهم می‌آورد، از کاراکتر و چهره و لحن سخن‌گفتن و پوشش گرفته تا موضع‌گیری‌های گوناگون در قبال رویدادهای مختلف و نیز ایدئولوژی حاکم بر رفتار و منش سیاسی او.

در ارائه کمپین تبلیغاتی و با بهره گیری از تمامی رسانه های مورد استفاده ، برند شخصی نامزد انتخاباتی مورد نظر ساخته و پرداخته می شود و همین برند شخصی یا Personal Branding می تواند به هر چه بیشتر مطرح شدن نامزد انتخاباتی و ایجاد شخصیتی مطلوب، مورد پسند و حتی کاریزماتیک یاری رساند.

 

۸ – ارزیابی و اقدامات اصلاحی

تمامی هدف کمپین تبلیغاتی انتخاباتی، تثبیت نظر رای دهندگان یا تغییر نظر آنها و در نتیجه انتخاب فرد مورد نظر به عنوان نامزد نهایی و انتخاب رای دهندگان است، لذا با وجود تمامی برنامه های تبلیغاتی و ارتباطی و اطلاع رسانی، آن چه مهم است، دستیابی به این هدف می باشد و گرنه تبلیغ زیاد، هزینه زیاد، برنامه های شیک و پرهزینه و جوان پسند و…، اگر منجر به رای آوردن نشود، نه تنها فایده ای ندارد که موجب اتلاف وقت و انرژی و سرمایه و سرشکستگی خواهد شد.

تفاوت کمپین های تبلیغاتی کسب و کار با کمپین تبلیغاتی انتخاباتی در همین موضوع است که کل هزینه های انجام شده برای کمپین تبلیغاتی انتخاباتی در صورت عدم موفقیت، به هدر رفته و حتی ممکن است به ورشکستگی سیاسی یک نفر یا گروه منجر شود، در حالی که در یک کسب و کار، بالاخره هزینه ها و اقدامات انجام شده، می تواند در آینده کاربردی باشد!

به همین دلیل در جای جای کمپین تبلیغاتی انتخاباتی لازم است اثربخشی و ثمر بخشی تبلیغات و برنامه های اطلاع رسانی مورد توجه قرار گیرد و نظر سنجی از رای دهندگان صورت پذیرد.

این نظر سنجی ها:

  • یک مورد در ابتدای فعالیت کمپین
  • دو مورد در حین انجام فعالیت
  • یک مورد در زمان یک هفته مانده به انتخابات

با بهره گیری از تجزیه و تحلیل نرم افزاری و آماری انجام می شود و بر اساس آن، تغییرات و اقدامات اصلاحی جهت دستیابی بیشتر و بهتر به اهداف صورت می پذیرد.

 

نوشته: سید علی ناظم زاده – دکترای مدیریت کسب و کار و محقق، مشاور و مدرس تبلیغات و برندینگ

برای مشاوره بیشتر در این زمینه و دریافت مشاوره کمپین انتخاباتی می توانید به سایت دپارتمان تبلیغات  BCR (دفتر مشاوره و پژوهش بصیر)  www.iranbcr.com مراجعه نمایید و یا با ایمیل Iranbcr@gmail.com مرتبط شوید.